Leiderschap en leiderschapsstijlen

Leiderschap wordt alom gezien als het vermogen om een groep zo te beïnvloeden dat deze groep zich voor een visie of specifieke doelstelling zal inzetten. Als leider kun je dat natuurlijk op verschillende manieren doen. Een mooi onderscheid, vanuit wetenschappelijke literatuur, hierin is transactioneel- en transformationeel leiderschap.

Transactioneel leiderschap

Bij deze vorm van leiderschap sturen leiders groepsleden aan in de richting van vastgestelde doelen, door duidelijk te maken welke rollen en taakvereisten er zijn. Dat kan een transactioneel leider op een actieve of passieve manier doen. Actief door vast te stellen wie er niet volgens de richtlijnen zijn/haar werk uitvoert en hierop bij te sturen. Passief door er volledig op te vertrouwen dat medewerkers hun werkzaamheden naar behoren uitvoeren. Een transactioneel leider is met name doelgedreven, wat overigens niet inhoudt dat het doel dan automatisch ook bereikt wordt!

Transformationeel leiderschap

Transformationeel leiders inspireren anderen om boven zichzelf uit te stijgen ten bate van de organisatie. Transformationeel leiders leggen de nadruk op ontwikkeling van medewerkers, ze zijn in staat om anderen op dusdanige wijze te beïnvloeden en inspireren dat ze zich extra inspannen voor de doelstellingen van de groep.

Het is een misverstand om te veronderstellen dat deze twee typen leiderschap tegengesteld zijn aan elkaar. Ze vullen elkaar aan, waarbij transformationeel leiderschap voortborduurt op transactioneel leiderschap. Een transformationeel leider kan alleen effectief zijn als er doelgerichte kenmerken in zijn leiderschapsstijl aanwezig zijn (een transactionele component). Hanteert een leider een transactionele wijze van leidinggeven, maar heeft hij/zij geen transformationele kwaliteiten, dan wordt het moeilijk om een écht goede en succesvolle leider te zijn. Door deze wetenschappelijke inzichten kunnen leidinggevende aan de slag gaan met het ontwikkelen van transformationeel leiderschap (middels coaching/training) om effectiever te zijn in de dagelijkse praktijk.

Bron: Robbins & Judge (2011). Gedrag in organisaties. Amsterdam: Pearson Education. EAN: 9789043095174